Vrlo brzo se pokazalo da provođenje obaveza iz Okvirne konvencije neće biti dovoljna da se postigne stabilizacija koncentracije stakleničkih gasova u atmosferi na nivo koji će spriječiti opasno djelovanje na klimatski sistem.
Prvo je na svjetskom samitu u organizaciji UN-a u Rio de Janeiru 1992. godine 189 država potpisalo Okvirnu konvenciju o dobrovoljnom smanjenju gasova koji pridonose efektu staklenika, a ta se konvencija 1997. godine razradila u Kyotu.
Određeno je da industrijalizovane zemlje od 2008. do 2012. godine moraju smanjiti ispuštanje stakleničkih gasova za 5,2% u odnosu na vrijednosti izmjerene 1990. godine.
Protokol je potpisan 11.12.1997. godine u Kyotu, a da bi stupio na snagu, bilo je potrebno da ga ratifikuje najmanje 55 država i da države koje su ga ratifikovale čine najmanje 55% zagađivača.
Stupio je na snagu 2004. godine, kada ga je ratifikovala i Ruska Federacija. Broj zemalja koje su ga do tada ratifikovale popeo se na 136 i obuhvatao je 62% onečišćivača atmosfere.
Osnovna razlika između prethodno navedenih Protokola i Konvencije je da Konvencija ohrabruje zemlje da rade na smanjenju emisije štetnih gasova, dok Protokol obavezuje na smanjenje.
Kyoto protokol je 16.2.2005. godine postao obaveza svim zemljama članicama Ujedinjenih nacija.
Bosna i Hercegovina je ratifikovala Kyoto protokol tek u aprilu 2007. godine. Usvajanjem se prihvatila obaveza da se emisija stakleničkih gasova do 2012. godine smanji za 5%.
Mehanizmi Kyoto protokola
Kyoto protokol odnosi se na smanjenje emisije šest stakleničkih gasova : CO2, CH4, N2O, sumporovog heksafluorida, perfluoriranih ugljikovodika i hlorofluorougljikovodika. Protokolu nije pristupilo nekoliko velikih država, a među njima su Kina i SAD.
Unutar Kyoto protokola postoje tri grupe zemalja prema obavezama i to kako je to definisano države Priloga I, države Priloga II i države koje nisu u Prilogu I. Pri tome države Priloga I čine industrijski razvijene države koje su članice OECD-a 1992. godine i zemlje u tranziciji.
Države Priloga II su države OECD-a iz država Priloga I, ali bez država u tranziciji. Od zemalja iz ove grupe očekuje se da osiguraju finansijska sredstva kako bi zemljama u razvoju omogućile da provode projekte smanjenja emisije stakleničkih gasova i da se prilagode posljedicama klimatskih promjena.
Tri postojeća fleksibilna mehanizma Kyoto protokola su:
- Joint Implementation (JI) – pri čemu jedna razvijena država smanjuje emisije u drugoj razvijenoj državi
- Clean Development Mechanism (CDM) – pri čemu jedna razvijena država smanjuje emisije u državama u razvoju
- International Emission Trading (IET) – pri čemu jedna država može otkupiti „višak” emisija stakleničkih gasova od druge države
Fleksibilni mehanizmi imaju zadaću da, ako je smanjenje matičnoj državi preskupo ili teško provesti u zadanom roku, država njihovim korištenjem može smanjiti količinu emisija u nekoj drugoj zemlji, čime je uslov smanjenja emisija na globalnom nivou zadovoljen, bez obzira na geografsku lokaciju.
Ideja Protokola iz Kyota, koji zahtjeva od država da uklone ugljen dioksid iz atmosfere promjenama u načinu eksploatacije zemljišta, sađenjem šuma i redukcijom samog onečišćenja atmosfere, na prvi pogled se čini jednostavnom i dobrom.
Međutim, sistem mjerenja je zamršen i komplikovan i pruža mogućnosti za nepravilnosti i netransparentnost na tom području, jer činjenica je da niko nije u stanju izmjeriti koliko šume i druge biljke apsorbuju ugljen dioksida i šta se s ugljikom događa nakon što šume izrastu i nestanu.
